Profesjonalne oświetlenie boisk sportowych i obiektów sportowych – klucz do komfortu i jakości gry

Oświetlenie boisk sportowych jest jednym z kluczowych elementów wpływających na jakość rozgrywek, komfort zawodników, widzów oraz jakość transmisji telewizyjnych. Zarówno rekreacyjne obiekty sportowe, jak i te o mistrzowskim charakterze wymagają dostosowania systemów oświetleniowych do ściśle określonych norm i standardów. Przyjrzyjmy się najważniejszym aspektom technicznym i normatywnym dotyczącym oświetlenia sportowego.

Wymagania normatywne oświetlenia obiektów sportowych wg. normy PN-EN 12193 „Światło i oświetlenie – Oświetlenie w sporcie”

Podstawowym dokumentem regulującym parametry oświetlenia w sporcie jest norma PN-EN 12193 „Światło i oświetlenie – Oświetlenie w sporcie”, która zawiera szczegółowe wytyczne dotyczące różnych dyscyplin sportowych, w tym poziomów natężenia oświetlenia, równomierności, ograniczenia olśnienia oraz wskaźników oddawania barw.

Klasy oświetlenia według PN-EN 12193

Norma wyróżnia trzy klasy oświetlenia dla obiektów sportowych, w zależności od poziomu rozgrywek i przeznaczenia obiektu:

• Klasa I – obiekty przeznaczone do zawodów międzynarodowych i krajowych o wysokiej randze, często transmitowanych w telewizji. Wymagają najwyższego poziomu oświetlenia oraz wysokiej równomierności światła.
• Klasa II – obiekty dla średniego poziomu rozgrywek, w tym rozgrywek krajowych niższych lig i intensywnych treningów.
• Klasa III – obiekty rekreacyjne, szkolne i treningowe, gdzie wymagania oświetleniowe są najniższe, ale nadal muszą zapewniać odpowiednią widoczność dla zawodników i widzów.

 

Parametry oświetleniowe dla wybranych dyscyplin sportowych

• Piłka nożna

Klasa	Przeznaczenie	Natężenie oświetlenia (Eh) [lx]	Jednolitość (U₀ =Emin/Eav)
Klasa I	Zawody międzynarodowe, transmisja TV	500	0,7
Klasa II	Rozgrywki klubowe, treningi	200	0,6
Klasa III	Rekreacja, szkolenia	75	0,5

• Koszykówka

Klasa	Przeznaczenie	Natężenie oświetlenia (Eh) [lx]	Jednolitość (U₀ =Emin/Eav)
Klasa I	Zawody międzynarodowe, transmisja TV	750	0,7
Klasa II	Rozgrywki klubowe, treningi	500	0,7
Klasa III	Rekreacja, szkolenia	200	0,5

• Tenis

Klasa	Przeznaczenie	Natężenie oświetlenia (Eh) [lx]	Jednolitość (U₀ =Emin/Eav)
Klasa I	Zawody międzynarodowe, transmisja TV	500	0,7
Klasa II	Rozgrywki klubowe, treningi	300	0,7
Klasa III	Rekreacja, szkolenia	200	0,5

Ekologia i oszczędność energii lamp do oświetlenia LED

Nowoczesne systemy oświetleniowe takie jak lampy LED pozwalają minimalizować negatywny wpływ na środowisko. Ważne aspekty to:

• Redukcja zaśmiecania światłem – Dzięki precyzyjnej optyce reflektorów ogranicza się rozproszenie światła do obszarów poza boiskiem.
• Energooszczędność – Wykorzystanie źródeł LED i innych nowoczesnych technologii wpływa na  obniżenie zużycia energii elektrycznej oraz koszty eksploatacji oraz zapewnia wysoką efektywność energetyczną.

Profesjonalne oświetlenie boisk i infrastruktury sportowej wymaga wykonania precyzyjnego projektu oświetlenia, który uwzględnia normy techniczne, żywotność oraz specyficzne potrzeby użytkowników. Dzięki nowoczesnym technologiom i wysokiej jakości sprzętowi możliwe jest zapewnienie doskonałych warunków gry i widoczności, jednocześnie minimalizując koszty eksploatacyjne oraz wpływ na otoczenie.

Dobrze przygotowany projekt oświetlenia boiska to inwestycja w komfort, prestiż i funkcjonalność każdego boiska sportowego.

Jeśli jesteście zainteresowani oświetleniem konkretnego obiektu sportowego prześlij do nas zapytanie podając typ boiska lub jego wymiary, a także w jakiej klasie chcielibyście je oświetlić. Przygotujemy symulację komputerową z obliczeniami wymaganej ilości naszych opraw sportowych oraz wycenę. 

Kategorie oświetlenia boisk sportowych i stadionów

Obiekty sportowe dzielą się na dwie główne kategorie, z którymi związane są różne wymagania techniczne dotyczące oświetlenia:

1. Obiekty rekreacyjne i treningowe – Ich główną funkcją jest popularyzacja sportu wśród amatorów i młodzieży. Dla tego typu obiektów najistotniejsze jest zapewnienie poziomego natężenia oświetlenia (Eh) na całej płaszczyźnie boiska, co przekłada się na widoczność podczas gry.
2. Obiekty klasy mistrzowskiej – Mają zastosowanie przy organizacji zawodów sportowych najwyższej rangi. Kluczowym parametrem jest pionowe natężenie oświetlenia (Ev), które umożliwia wysoką jakość transmisji telewizyjnych, wierne odwzorowanie ruchu zawodników i piłki, a także komfort dla widzów.

Wymagania dotyczące natężenia oświetlenia

Natężenie oświetlenia jest podstawowym parametrem określającym jakość oświetlenia obiektu sportowego. Dzieli się na dwa kluczowe rodzaje:

• Poziome natężenie oświetlenia (Eh) – Odpowiada za komfort gry zawodników i widoczność na boisku. Mierzone na płaszczyźnie boiska, jest szczególnie ważne na obiektach rekreacyjnych.
• Pionowe natężenie oświetlenia (Ev) – Kluczowe dla obiektów mistrzowskich i transmisji telewizyjnych. Zapewnia odpowiednią jakość obrazu, umożliwiając uchwycenie szczegółów dynamicznej gry, takich jak ruch piłki czy zawodników.

Dla obiektów rekreacyjnych natężenie Eh powinno wynosić od 75 do 200 lx, natomiast regulacja dla obiektów klasy mistrzowskiej minimalne Ev dla głównej kamery wynosi 1400 lx.

Równomierność oświetlenia sportowego

Równomierność oświetlenia jest podstawowym kryterium technicznym, który wpływa na komfort widzenia.

• Efekt „zebry” – Zjawisko to występuje, gdy różnice w natężeniu oświetlenia na różnych obszarach boiska są zbyt duże. Złe rozmieszczenie i niewłaściwy montaż może prowadzić do zmęczenia wzroku oraz problemów z percepcją ruchu na boisku.

Wysoka równomierność pozwala na zachowanie jednolitej widoczności na całej powierzchni gry, co jest szczególnie ważne dla zawodników i kamer transmisyjnych np. przy meczach piłkarskich.

Redukcja olśnienia lamp

Olśnienie może być poważnym problemem na obiektach sportowych. Dzieli się na dwa typy:

1. Olśnienie bezpośrednie – Wywołane złym ustawieniem źródeł światła. Może powodować dyskomfort widzenia i prowadzić do chwilowej utraty zdolności obserwacji.
2. Olśnienie pośrednie – Powstaje w wyniku odbicia światła od powierzchni lustrzanych. Wpływa na zmęczenie wzroku i jakość obrazu.

Aby ograniczyć olśnienie, należy stosować odpowiednie kąty nachylenia opraw, unikać montowania reflektorów lub lamp stadionowych w tzw. strefach zakazanych oraz wybierać źródła światła o optymalnych parametrach rozsyłu światła.

Dobór barwy światła i oddawanie barw

Wysoka jakość barwy światła ma kluczowe znaczenie dla percepcji otoczenia przez zawodników i widzów oraz dla wiernego odwzorowania kolorów w transmisjach telewizyjnych.

• Temperatura barwowa (Tk) – Wyrażana w kelwinach (K), określa, czy światło jest ciepłe (np. żółtawe, 3000 K) czy chłodne (np. białoniebieskie, powyżej 5000 K). Dla obiektów mistrzowskich zaleca się temperaturę barwową powyżej 6000 K.
• Wskaźnik oddawania barw (Ra) – Wskazuje wierność odwzorowania kolorów w oświetleniu sztucznym. Dla obiektów mistrzowskich wskaźnik ten powinien przekraczać wartość 90.

Wymagania normatywne oświetlenia obiektów sportowych

Podstawowe akty prawne i normy regulujące oświetlenie boisk sportowych to m.in.:

1. PN-EN 12193 „Świato i oświetlenie – Oświetlenie w sporcie” – Określa parametry techniczne i wymagania dla różnych dyscyplin sportowych. Zawiera szczegółowe tabele parametrów referencyjnych, takich jak natężenie oświetlenia czy równomierność.
2. PN-EN 12464 „Technika świetlna – Oświetlenie miejsca pracy” – Definiuje parametry dla obiektów rekreacyjnych, takich jak hale sportowe i baseny.
3. Poradniki federacji sportowych – M.in. FIFA, UEFA czy FIBA. Określają międzynarodowe kryteria dotyczące światła i oświetlenia, specyficzne dla danej dyscypliny.

 

Przeczytaj również nasz artykuł na temat: Oświetlenie LED w przestrzeni publicznej